युनिकोड ते साऊंडकोड – लेख 22 – संगणकीय मायमराठीची पाणपोई –

युनिकोड ते साऊंडकोड – लेख 22 – संगणकीय मायमराठीची पाणपोई –

‘जलद सोप्पी मराठी’ - मराठीचे अत्याधुनिक टायपिंग सॉफ्टवेअर

फेसबुक, ऑकूट, वेबसाईट, ईमेल, वर्ड, एक्सेल, पॉवरपॉइंट, पेन्ट, कोरल, पेजमेकर, फोटोशॉप, . . . वगैरे सर्व ठिकाणी, सहजतेने, शंभर टक्के मराठी, सर्वांना मुक्त मुबलक मनसोक्तपणे वापरता येण्यासाठी ‘जलद सोप्पी मराठी’ हे सॉफ्टवेअर समाजाला मोफत उपलब्ध केले आहे.

या ‘जलद सोप्पी मराठी’ची खास वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत.

1)             जर तुम्हाला पंखा, फ्रीज, टिव्ही ऑन करायचा असेल तर तुम्ही काय करता? बटण दाबता ना? तशाच सोप्या रीतिने विचार करता, जर तुम्हाला संगणकात मराठी वापरायचे असेल तर काय करावे ? बटण दाबावे ! होय, अगदी हेच आम्ही घडवले आहे. तळातल्या बार मध्ये दिलेले बटण ऑन केले की जेथे कर्सर न्याल तेथे मराठी उमटते. काय आहे की नाही, सर्वात सोपा सुटसुटीत सहज-सुलभपणा !

2)             प्रत्येक भाषा स्वतंत्र असते. प्रत्येक भाषेची लेखन-चिन्हे, भाषेने स्वीकारलेले उच्चार आणि भाषेचे व्याकरण भिन्न असते. ‘देवनागरी’ या नावाने सरकारने एकत्रितपणे दिलेली सर्व चिन्हे मराठीने स्वीकारलेली नाहीत. (उदाहरण - मराठीत नुक्ता नसतो. तो हिन्दीत असतो.) तसेच एकाच चिन्हाचा उच्चार भिन्न भाषा भिन्नपणे करतात. (उदाहरण – ‘ज्ञ’ चिन्हाचा संस्कृतमधील उच्चार ‘ज्+ञ्’, हिन्दीमधील उच्चार ‘ग्+य्’, तर मराठीतील उच्चार ‘द्+न्+य्’ होतो.) मराठीने मराठीचा मराठीसाठी मराठीतून विचार करत; केवळ, निव्वळ आणि फक्त मराठी चिन्हेच वापरणे, ‘जलद मराठी’ने शक्य करून दाखवले आहे. ‘मंगल’ फॉण्ट मधेच ‘द्+न्+य्’ अशा चिन्हांच्या क्रमवार टायपिंगने ‘जलद मराठी’त ‘ज्ञ’ उमटतो. हे केवळ आम्हीच घडवले आहे.

3)             मराठी टिकवायची तर पुढच्या पिढीला ती संगणकातून शिकवणे शिक्षकाला शक्य व्हावे, ही समाजाची गरज आहे. हे होण्यासाठी बीएड आणि डिएड अभ्यासक्रमांमध्ये कोणत्याही विषयाचे शिक्षण संगणकाच्या माध्यमातून मराठीतून देता येईल, याची सोय उपलब्ध नाही. संगणकातील ‘वर्ड, एक्सेल, पेजमेकर, फोटोशॉप, पॉवरपॉइंट, . . . अशा सर्व ठिकाणी, 100 टक्के अचूकपणे मराठी वापरता येण्याची सोय आम्ही उपलब्ध केली आहे. शिक्षकाला कोणताही विषय मराठीतून शिकवता येण्यासाठी लागणार्‍या अंक, अक्षर व चिन्हांची सोय केवळ ‘जलद सोप्पी मराठी’तून मिळते.

4)             टीटीएफ आणि युनिकोड या दोघांचाही सढळ हाताने वापर करण्याची क्षमता आम्ही देत आहोत. त्यासाठी ‘जलद मराठी’च्या टीटीएफ आणि युनिकोड फॉण्टसची उपलब्धता अलगपणे मायक्रोसॉफ्टच्या वर्ड मधे वरच्या बार मधे करून दिली आहे.

5)             युनिकोडप्रमाणेच टीटीएफ च्या फॉण्टस मध्येही मराठी अक्षर, ‘व्यंजन+ स्वर’ अशा क्रमाने उमटण्याची सोय ‘पहिल्या वेलांटी’ साठीही मिळते. ‘हवेवर ओठांनी लिहावे तसे कागदावरच्या शाईला बोलता येणे’ ही मराठीची अस्मिता संगणकातही जपली जाते.

6)             मराठीतील सर्व अक्षरे, जोडाक्षरे आणि खास वैशिष्ट्यपूर्ण चिन्हे, टीटीएफ आणि युनिकोड फॉण्टमधून सहजतेने टाईप करता येतात. (उदा - ‘वार्‍यावर’, ‘कृष्ण’, ‘ऋषी’, ‘प्रकाश’, ‘ड्रम’, ‘प्रद्युम्न’, ‘दृष्टी’, ‘आर्द्रता’, ‘अर्क’, ‘उत्तर’, ‘शिर्स्त्या’, ‘लक्ष्मण’, ‘जंक्शन’, ‘धृतराष्ट्र’, ‘त्र्यंबक’, ‘विद्या’, ‘पद्म’, ‘द्वंद्व’, ‘उद्देश’, ‘शुद्ध’, ‘पश्चिम’, ‘श्रावण’, ‘श्वास’, ‘वाऽऽ’, ‘।।धृ।।’, . वगैरे).

7)             केवळ काही टीटीएफ मधेच नव्हे तर काही युनिकोड मधेही अंक (आकडे) मराठीतून टाईप करता येतात.

8)             युनिकोड मधे मराठीच्या स्वभावानुसार ‘ऍ’ हा ‘अ’वर दिलेल्या चंद्रकोरीने साकार होतो (ऍडव्होकेट, अँथनी, ऍडमिशन)

9)             संगणकात इंटरनेट वरील ‘वेब, ईमेल, फेसबुक, ऑर्कुट, ब्लॉग, . . . ’ अशा सर्व ठिकाणी मराठी तशाच सहजतेने वापरता येते.

10)         फायलीला वा फोल्डरलाही मराठीत नावे देता येतात. पुढील पिढीला ‘याहू, गुगल, फेसबुक’ यासारख्या रचना पूर्णपणे मराठीतून सुरू करता येण्याची सोय ‘जलद सोप्पी मराठी’तून मिळते! होय हे खरे आहे!  गुगल, याहू, हॉटमेल यातील ‘साईन-इन’ मध्ये आणि त्याच्या ‘पासवर्ड’ मध्येसुद्धा यातून मराठी टाईप होते. अर्थात आत्ता ईमेलसाठी ‘साईन-इन’ आणि ‘पासवर्ड’ घालताना मराठी ‘ऑन’ नाहीना?, याची खात्री करा.

11)         महाराष्ट्रात विविध कारखान्यात यंत्रे परदेशी असतात पण त्यांचे ऑपरेटर मराठी असतात. या यंत्रांसाठीचा उपयोग करून घेण्यासाठीचा प्रोग्रॅम दृष्यपणात मराठीत दिसेल अशी सोय ‘जलद सोप्पी मराठी’तून करता येणे सहज शक्य आहे.

12)         ज्या ठिकाणी युनिकोडचे फॉण्ट चालत नाहीत (उदाहरण – पेजमेकर, फोटोशॉप, . . . वगैरे) तेथे टीटीएफ फॉण्ट मधून मराठी वापरता येते.

13)         एका वाक्यातील एक शब्द मराठीत व दूसरा इंग्रजीत लिहीण्यासाठी फॉण्टची व भाषेची शोधाशोध करावी लागत नाही. ‘जलद मराठी’चे बटण ऑन केलेत की मराठी उमटते आणि ते ऑफ केले की इंग्रजी उमटते.

14)         तुमच्या संगणकातील कोणत्याही दुसर्‍या प्रोग्रॅमला कोणतीही बाधा पोचत नाही. उलट त्याच प्रोग्रॅम मधे तुम्हाला मराठी वापरण्याची सोय मिळते. उदाहरण – बँकांच्या वैयक्तिक प्रोग्रॅममधे, टॅली या सॉफ्टवेअर मधेही ‘जलद मराठी’ सुरळीतपणे चालते.

15)         संगणक विकत घेतलात की त्याबरोबर तुम्हाला ‘क्वार्टी’ कीबोर्ड मिळतो. याचाच वापर करून ‘जलद मराठी’ चे टायपिंग होते. ‘जलद मराठी’ने कीबोर्डच्या केवळ कॅपिटल व स्मॉल चाव्यांचा वापर केला आहे. त्यामुळे दहा बोटांनी जलद गतीने टायपिंग शिकणे शक्य आहे. ‘t, T, d, D’ चाव्यांवर अनुक्रमे ‘ट, ठ, ड, ढ’ दिले आहेत. इंग्रजीत मराठीतल्या ‘त, थ, द, ध’ उच्चारांसाठी चाव्या नसतात. त्यामुळे ‘q, Q, w, W’ या चाव्यांवर अनुक्रमे ‘त, थ, द, ध’ दिले आहेत. तसेच ‘a, A, e, E, u, U, i, I, o, O’ या चाव्यांवर अनुक्रमे ‘काना, अ, पहिली वेलांटी, दुसरी वेलांटी, पहीला उकार, दुसरा उकार, एक मात्रा, दोन मात्रा, एक काना व एक मात्रा, एक काना व दोन मात्रा’ दिल्या आहेत. असे इंग्रजीतील स्वर (Vowels)  संपतात. त्यामुळे मराठीतील ‘ऍ, ऑ’ साठी नवी चावी घेणे क्रमपात्र ठरते. ‘ऍ, ऑ’ साठी अनुक्रमे ‘z, Z’ अशा चाव्यांचा वापर केला आहे. केवळ ‘Q, W, Z’ या तीन चाव्यांवरील मराठी चिन्हे लक्षात ठेवली की कीबोर्ड खास वेगळा म्हणून लक्षात ठेवावा लागत नाही. शिवाय ‘ऑन-ऑफ’ च्या बटणावर राईट क्लिक केल्यास सहजतेने कीबोर्ड-लेआऊट दिसतो. हा कीबोर्ड लेआऊट प्रिंट होण्याची सोय दिली आहे.

16)         परंपरेतून गणितासाठी आपण काही विवक्षीत चिन्हे मराठीत वापरत होतो. भागाकार दर्शवण्यासाठी वापरले जाणारे कंसातील अंक,  ‘जलद सोप्पी मराठी’ च्या टीटीएफ फॉण्ट मधून वापरता येण्याची सोय दिली आहे.

17)         उदाहरण –

असे फॉण्टमधूनच टाईप करणे ‘जलद सोप्पी मराठी’तील टीटीएफ फॉण्ट मधून शक्य आहे. तसेच ‘भागाकार ( Ê), गुणाकार ( Ì), अधिक ( È) आणि उणे( -)’ यांची चिन्हे ‘जलद सोप्पी मराठी’तील  टीटीएफ फॉण्ट मधून वापरता येतात. यामुळे गणित, विज्ञान व वाणिज्य शाखांतील शिक्षकांना पेपर वा नोंदी तयार करणे सोपे जाईल.

18)         ‘जलद सोप्पी मराठी’तून सावरकरी पद्धतीतील ‘´, µ, ¶, ·, ¸, ¹’ टाईप करणे शक्य आहे.

19)         ‘हसरे तोंड ( ì)’ व ‘दुःखी तोंड ( ë)’, तसेच ‘रुपयासाठीचे नवे चिन्ह ( Â)’, डॉलरचे चिन्ह ( Ã),  ‘ओम ( À)’, स्वस्तिक ( Á), ‘आलाप ( Ø)’, ‘पद्यातील धृवपदासाठीच्या उभ्या रेषा ( ãã)’,  अशा गोष्टींचाही वापर ‘जलद सोप्पी मराठी’तील टीटीएफ फॉण्ट मधून करता येतो.

20)         मराठी संस्कृतीतील ‘ß/’ आणि त्याचे जोडाक्षरी रूप ‘àya’ ही परंपरा सुद्धा टाईप करण्याची सोय यात आहे.  

                        ‘संगणकीय साक्षरता’ येता ‘मायमराठी’ मधुनी              सागराची शाई, आकाशाचा कागद टाकू संपवूनी

                        महाराष्ट्रातील घराघराने जर संगणकातूनी लिहीले             शब्द चांदण्यांच्या कळ्या उमलुन होतील चंद्रफुले

                        करू काबिज संगणकातुनी निळ्या गगना पलिकडले          ज्ञानोबांच्या मायमराठीच्या सुंदर वैश्विक कल्पनेतले

                        हवेवर ओठांनी, कागदावर शाईने, जसे मुक्त लिहावे          तसे ‘जलद सोप्पी मराठी’ मनसोक्त मोफत वाटावे

‘जलद सोप्पी मराठी’ हे सॉफ्टवेअर डाऊनलोड, इंस्टॉल करून त्याबाबतचे स्वयंपूर्ण गाईड पुढील लिंकवरून उपलब्ध केले आहे.

संगणकातून मराठीत करण्याचे सर्वात महत्त्वाचे सुत्र म्हणजे कुठेही ठिकाणी चौकोन-त्रिकोण न येता मराठीतून लिहीता येणे, ईमेल करता येणे, ज्याला ईमेल पोचेल त्याच्याकडे नक्की मराठीत पोचेल. जणू इंग्रजी मधूनच मराठी टाईप होते इतके हे मराठी टायपिंग सोपे असल्याने केवळ 10 मिनिटात शिकता येते. याचे सॉफ्टवेअर मोफत उपलब्ध केले आहे. त्याच्या लिंक्स गुगुल ड्राइव्ह वरून डाऊनलोडची सोय देतात. त्या व्हायरस फ्री आहेत.

कॉम्प्युटरमधून टाईप करायला शिकण्यासाठी क्लास लावायची वा पैसे खर्च करण्याची गरज नाही. केवळ पुढच्या दोन लिंक मधून सर्व गोष्टी पूर्ण होतील आणि तेही केवळ काही मिनीटात. ‘जलद सोप्पी मराठी’ या मोफत उपलब्ध असलेल्या सॉफ्टवेअरमधून, कॉम्प्युटरमध्ये सर्व ठिकाणी मराठी टाईप करता येते. हे सॉफ्टवेअर डाऊनलोड व इंस्टॉल करून वापरायचे कसे याचे चित्रमय स्वरूपातून प्रात्यक्षिक देणारे हे पॉवरपॉइंट डाऊनलोड करा. ‘जलद सोप्पी मराठी’ आपण वापरा आणि इतरांनाही मोफत द्या. चला मराठीच्या विकासात खारीचा वाटा घेऊ.

‘जलद सोप्पी मराठी’ सॉफ्टवेअर डाऊनलोडसाठीची लिंक –

https://drive.google.com/file/d/0B-t9q1BYFBJ2NzRWdnJHZWhQTmM/edit?usp=sharing

‘जलद सोप्पी मराठी’ डाऊनलोड, इंस्टॉलेशन व प्रात्यक्षिकाच्या चित्रमय पॉवरपॉइंटची लिंक –

https://drive.google.com/file/d/0B-t9q1BYFBJ2ZWstbWJYdF85M2M/edit?usp=sharing

‘जलद सोप्पी मराठी’ सॉफ्टवेअरचा युनिकोड किबोर्ड –

https://drive.google.com/file/d/0B4YFqDrBvz_HMzduNldWbGljOE0/edit?usp=sharing

शुभानन गांगल यांच्या संशोधनाचे कार्याबाबत माहिती-

https://drive.google.com/file/d/0B4YFqDrBvz_Hd05OcUJlemRRckE/edit?usp=sharing

मराठीच्या सर्वांगीण विकासासाठी एकत्र कार्य करण्यासाठी फेसबुकच्या ग्रुपवर सामिल व्हा.

https://www.facebook.com/groups/togangal/

पुढील नवीन ब्लॉगवरून बरीच माहिती देत आहे.

युनिकोड ते साऊंडकोड ब्लॉग - http://soundcode.blogspot.in/

जागतिक मराठी दिनापासून मराठीने घराघरातल्या संगणकात मुक्तपणे वावरावे, असे तुम्हाला वाटते का? प्रत्येक मराठी भाषकाला याबाबत स्वतःचे मत नोंदवण्याचा अधिकार आहे. आपला विचार जरूर कळवा.

‘युनिकोड ते साऊंडकोड’ याबाबतचे लेख http://soundcode.blogspot.in/ या ब्लॉगवर वाचा. कृपया ‘सर्वसमावेशक मराठी’ या फेसबुकच्या https://www.facebook.com/groups/togangal/ ग्रुपवर मराठीच्या सर्वांगीण विकासात विविधतेने सहभाग घेण्यासाठी सामिल व्हा.

आपला, शुभानन गांगल    मोबाईल – 9833102727   ईमेल – gangal@gmx.com   वेबसाईट - www.gangals.com